|
دستگاه
استنتر در عمليات رنگرزي و چاپ و تکميل روي پارچه ها نقش بسيار مهمي دارد
که عمده ترين آن ايجاد ثبات ابعادي روي پارچه است. طرزکار اين دستگاه بدين
شرح است که پارچه را به صورت عرض باز وارد ماشين مي كنند و لبه هاي پارچه
از دو طرف به شکل سوزني يا کليپس مهارشده و کشيده مي شود. ميزان کشيدگي
عرض در اين دستگاه منوط به عرض نهايي پارچه مي باشد. عمل تثبيت ابعادي به
وسيله حرارت صورت مي گيرد.
در اين طرح تلاش شده است تا تأثيرات جانبي اين دستگاه
بر روي پارچه و اين كه آيا کشيدگي و حرارت همزمان مي توانند خواص فيزيکي
پارچه را نيز تغيير دهند، مشخص شود که نهايتاً نتايج بسيار جالبي حاصل شد.
حرارت و کشيدگي بر روي تراکم تار و پود پارچه تأثيرمي گذارد و مقاومت
پارچه را نيز در پارچه هاي پنبه اي در جهت پود به ميزان 40% کاهش مي دهد،
اما در جهت تار تغيير عمده اي صورت نمي گيرد. در مورد پارچه هاي پنبه /
پلي استري مقاومت آنها در جهت پود تا حدود 40% افزايش و در جهت تار 24%
کاهش نشان مي دهد. مقدمه
بي
شك صنايع نساجي را مي توان جزء نيازهاي اوليه انسان دانست. به همين دليل
اين صنعت چه از نظر اقتصادي و چه از نظر مسئله اشتغال از اهميت زيادي
برخوردار است. اغلب كشورهاي صنعتي و پيشرفته ابتدا كار خود را با صنايع
نساجي شروع كردند و از اين صنعت پلي ساختند تا به مرزهاي باثبات اقتصادي و
صنايع ديگر دسترسي پيدا كنند. در اين خصوص مثال هاي زيادي را مي توان ذكر
كرد، از جمله كشورهاي انگلستان، ايتاليا، آلمان و فرانسه كه امروزه به
عنوان كشورهاي صنعتي و پيشرفته از آنها ياد مي شود و در سه دهه اخير
كشورهايي نظير كره، ژاپن، تايوان، چين، هند، تركيه، مالزي و عمدتاً
كشورهاي خاوردور با توسل به صنعت نساجي توانستند از رشد قابل قبولي در
اقتصادي برخوردار شوند. كشور ما با اينكه به گواهي موزه هاي دنيا پرچمدار
اين صنعت در گذشته‌هاي دور بوده است، اما متأسفانه امروزه نتوانستيم از
اين صنعت بهره چنداني ببريم. هم اكنون صنايع نساجي ما با ورود محصولات
چيني به بازار ضربه شديدي خورده است، به طوري که بسياري از کارخانجات بزرگ
و کوچک دچار صدمه جدي شدند. از طرفي در كشور ما در زمينه صنعت نساجي تحقيق
شايسته و بايسته اي صورت نگرفته است. يكي از عوامل پيشرفت اقتصادي در اين
صنعت، تحقيقات و نوآوري است كه متاسفانه کمتر به آن توجه شده است.
بخش
اعظم اين صنعت در كشور به توليد پارچه هاي تاروپودي اختصاص دارد كه هم
اكنون به ميزان حدوداً 000/000/900 متر در سال توليد مي شود و عمده اين
محصول نيز پس از عمليات چاپ، رنگرزي و تكميل وارد بازار مصرف مي گردد. جهت
عمليات تكميل، كليه اين پارچه ها از دستگاهي به نام استنتر عبور داده مي
شوند. بنابراين ملاحظه مي شود كه نقش استنتر در عمليات تكميل پارچه نقش
بسيار پررنگي است و مطالعه بر روي اين دستگاه بسيار ضروري مي باشد. دستگاه استنتر STENTER
وقتي
پارچه در سيستم تار و پودي بر روي ماشين بافندگي بافته مي شود، چه در جهت
تار و چه در جهت پود تحت كشش زيادي قرار مي گيرد. به طوري كه اگر قسمتي از
پارچه بافته شده روي ماشين را برش دهيم و روي يك سطح صاف به حالت Relax
بگذاريم، پس از مدتي به دليل اين كه تنش هاي بافندگي از روي آن برداشته مي
شود، در ابعاد پارچه تغييراتي حاصل مي گردد. به عبارت ديگر پارچه دچار جمع
شدگي مي شود. حال چه رسد به اين كه اين پارچه را بشوييم. در اين صورت در
اصطلاح عامه مي گويند پارچه آب رفته است. اگر به عنوان مثال از اين پارچه
در تهيه پيراهن يا شلوار استفاده شود، پس از اولين شستشو، پيراهن يا شلوار
به خاطر كاهش ابعاد، ديگر قابل استفاده نيست. براي غلبه بر اين مشكل،
صنعتگران اروپايي ماشيني را به عنوان استنتر معرفي نمودند كه اساس كار آن
ايجاد ثبات ابعادي در پارچه است. به اين صورت كه پارچه را وارد اين دستگاه
مي كنند و به عرض دلخواه پارچه را مي كشند، سپس آن را از يك محفظه حرارتي
عبور مي دهند. پارچه پس از عبور از اين محفظه از نظر ابعادي ترموست شده و
ثابت مي گردد. نقش دستگاه استنتر
نقش
دستگاه استنتر در تکميل کالاي نساجي چه از نظر اقتصادي که بر قيمت تمام
شده کالا مؤثر است، و چه از نظر خواص کيفي از جمله ثبات ابعادي، زيردست و
همچنين انواع روش هاي تکميلي ديگر که در اين دستگاه به صورت همزمان انجام
مي گيرد، بسيار با اهميت مي باشد.
با توجه به اهميت اين دستگاه تحقيق
حاضر، تأثير آن را بر روي خواص فيزيکي پارچه تار و پودي از جمله مقاومت در
جهت تار يا پود مورد بررسي قرار مي دهد. ابتدا مقرر شد كه از دو نوع پارچه
100% پنبه اي و پلي استر/ پنبه اي براي اين تحقيق استفاده شود. روش کار
نيز چنين تعريف شد که تراکم تاري و پودي پارچه ها قبل از ورود به دستگاه
استنتر مشخص گردد و همچنين اين پارچه ها در جهت تار و پود اندازه گيري
شود. پس از خروج از دستگاه استنتر نيز مجدداً آزمايشات فوق بر روي پارچه
ها انجام شد. در واقع هدف از انجام اين کار عمدتاً بررسي تأثير دستگاه
استنتر روي دو پارامتر تراکم تار و پود و مقاومت در جهت تاري و پودي مي
باشد که خلاصه اي از اين نتايج در ذيل آورده شده است. 1- ماشين استنتر
اين
دستگاه كه سال ساخت آن 1971 است، ساخت شرکت Famatex مي باشد و با 4
محفظه حرارتي كه توسط شعله هاي ناشي از سوخت گاز گرم مي شوند، مجهز شده
است. 2- نمونه هاي مورد آزمايش
مشخصات
نمونه هاي مورد آزمايش در جدول 1 آورده شده است. لازم به ذكر است كه پارچه
پلي استر/ پنبه اي شامل 70% پلي استر و 30% پنبه مي باشد. ابعاد نمونه
مورد آزمايش cm 10?30 است كه در جهت تار يا پود انتخاب شده اند. 
3- دستگاه مقاومت‌سنج پارچه
اين دستگاه ساخت ايران بوده و عرض فک هاي آن cm 6 مي باشد. سرعت فك ها در اين آزمايشm/min 20 انتخاب شده است. 4- تغيير مشخصات پارچه پس از عبور از استنتر
تغيير مشخصات پارچه پس از عبور از دستگاه استنتر در جداول 4، 5، 6 و 7 نشان داده شده است.
عرض پارچه پس از عبور از دستگاه استنتر افزايش يافته و تراکم در جهت تار و پود و همچنين وزن کاهش يافته اند (جدول 2).
همان
طور که ملاحظه مي شود، تغييرات ايجاد شده ناشي از عبور از استنتر روي
پارچه پنبه اي بيشتر از پارچه پلي استر/ پنبه اي است (جدول 3).
تجزيه و تحليل نتايج
همان طور که ملاحظه مي شود، مقاومت پارچه پنبه اي در جهت پود پس از عبور
از استنتر به ميزان40% کاهش يافته، اما در جهت تار تغيير چنداني نكرده
است. اين در حالي است که تراکم در جهت تار پارچه پنبه اي به ميزان 8/2%
کاهش يافته است.
کاهش مقاومت پارچه در جهت پود به ميزان 40% زياد به
نظر مي رسد، اما متأسفانه مرجعي براي سنجش وجود ندارد. شايد علت آن بالا
بودن حرارت خانه هاي استنتر و يا كم بودن سرعت عبور پارچه از اين دستگاه
باشد. نتايج حاصله از پارچه پلي استر/ پنبه اي غيرقابل انتظار مي باشد، به
طوري که مقاومت پارچه در جهت پود پس از عبور از دستگاه استنتر 17/41%
افزايش يافته و مقاومت پارچه در جهت تار 8/23% کاهش يافته است.
افزايش مقاومت در پارچه پلي استر/ پنبه اي جاي تأمل دارد و قطعاً به نقش
حرارت و کشيدگي همزمان آن برمي گردد، اما چگونه مي توان تأثير اين دو
پارامتر را بر روي خواص فيزيکي پلي استر موجود در پارچه پلي استر/ پنبه اي
توجيه نمود. اين مسئله تحقيق جامع تري را مي طلبد. اگر بتوان براي افزايش
مقاومت پارچه پلي استر/ پنبه نقطه بهينه اي را با عبور از دستگاه استنتر
تعريف نمود، بالاخص بر روي پارچه هايي که از نظر مقاوم بودن داراي حساسيت
بالايي هستند، قطعاً به نتيجه مهمي دسترسي پيدا خواهيم کرد. از طرف ديگر
مي توان اين تحقيق را بر روي کليه پارچه هاي تار و پودي و کشباف با الياف
مختلف نيز انجام داد و بي شک به نتايج جالبي رسيد. دکتر احمد زندي فائز- مهندس علي صديقي- مهندس علي پيروي
عضو هيئت علمي دانشگاه آزاد اسلامي واحد شهرري |
